ΝΤΟΜΑΤΑ

Από βοτανικής άποψης η ντομάτα είναι φρούτο. Όμως με βάση μια δικαστική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών το 1893, η ντομάτα προκηρύχθηκε ως λαχανικό.

Η μοίρα της ντομάτας είναι περίπου ίδια μ' αυτήν της πατάτας. Ξεκίνησε την καριέρα της με μια μεγάλη παρεξήγηση. Δεν την πλησίαζε κανείς, γιατί τη θεωρούσαν... δηλητηριώδη. Αυτή η ιδιότητα, που ούτως ή άλλως έχει η πράσινη ντομάτα που τσακίζει το ριψοκίνδυνο στομάχι, της έδωσε και το πράσινο όνομά της: «Λυκοπερσικόν το εδώδιμον». Που σημαίνει το «ροδάκινο του λύκου», όπως έγραψε και ο Σουηδός φυσιοδίφης Καρλ φον Λινέ (1707-1778), γνωστός ως Λινναίος. Αργά ή γρήγορα, όμως, η φήμη της αποκαταστάθηκε και έτσι απέκτησε διάφορα ονόματα, ενώ ως ομορφότερο κρίνεται το ιταλικό «pomo d'oro» (χρυσό μήλο). Οσο για την πικράδα της, που άφηνε υπόνοιες δηλητηριώδους φυτού, από πηγές αναφέρεται ότι μια ομάδα πολιτικών αντιπάλων του Αβραάμ Λίνκολν (1809-1865) έπεισε το μάγειρα του Λευκού Οίκου να φτιάξει φαγητό με πρώτη ύλη τις ντομάτες ώστε να δηλητηριαστεί ο πρόεδρος. Φυσικά δεν έπαθε τίποτα, η συνωμοσία αποκαλύφθηκε, αλλά μερικά χρόνια αργότερα ο Λίνκολν δολοφονήθηκε από έναν φανατικό λίγο μετά τη νίκη των Βορείων. Λίγα χρόνια πριν, το 1820, ο συνταγματάρχης Robert Gibbon Johnson, έφαγε δημοσίως ντομάτες για να πειστούν οι Αμερικανοί ότι είναι ακίνδυνες. Η καταγωγή της ντομάτας τοποθετείται στην Κεντρική και Νότια Αμερική (Περού), όπου και καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά στην Ιστορία. Από το Περού, κυρίως η άγρια ντομάτα μεταφέρθηκε με τη μορφή ζιζανίου με σπόρους καλαμποκιού στο Μεξικό, και οι Ινδιάνοι και οι Αζτέκοι ήταν αυτοί που άρχισαν τη συστηματική καλλιέργειά της. Οι Ισπανοί εξερευνητές έπιασαν δουλειά αμέσως μετά κι έφεραν την ντομάτα στην Ευρώπη το 16ο αι. Μια βουτιά στην Ιστορία θα μας δείξει ότι υπεύθυνη για το μύθο τη δηλητηριώδους ντομάτας θεωρείται η ομοιότητά της με το φυτό άτροπος, που ήταν γνωστό για τις φαρμακευτικές αλλά και τοξικές ιδιότητές του λόγω της ατροπίνης.

Οι ποικιλίες

Σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν καταγραφεί, χωρίς υπερβολές, περισσότερες από 12.000 ποικιλίες ντομάτας. Βέβαια, οι περισσότερες από αυτές δεν υπάρχουν πια και αντ αυτών, έχουν δημιουργηθεί υβρίδια του φυτού, οι καρποί των οποίων είναι συνήθως οι ντομάτες που φτάνουν στο τραπέζι μας.

Η πιο γνωστή όμως και ιδιαίτερα γευστική ποικιλία ντομάτας στη χώρα μας είναι η «Μπατάλα».

Σάλτσα ντομάτας και αμέτρητοι συνδυασμοί
Αναμφισβήτητα η ντομάτα μπορεί να συνδυαστεί με δεκάδες υλικά και να δημιουργήσει αμέτρητες πεντανόστιμες συνταγές.

Η σάλτσα ντομάτας μπορεί να συνοδεύσει θαυμάσια τα κρεατικά μας, να εμπλουτίσει γευστικά τα λαχανικά, όπως τις μελιτζάνες, τα φασολάκια και τα κολοκυθάκια και να μετατραπεί σε πικάντικη, αν της προσθέσουμε σκόρδο ή πιο γλυκιά, αν της προσθέσουμε κρεμμύδι. Ακόμη, μπορεί θαυμάσια να συνδυαστεί με μπαχαρικά όπως κανέλα, γαρίφαλο, πιπέρι κ.ά., ενώ αναδεικνύεται υπέροχα με παρθένο ελαιόλαδο και φρέσκα αρωματικά χόρτα όπως μαϊντανό, δυόσμο ή βασιλικό.

Η ντομάτα όταν είναι φρέσκια έχει πολλά οξέα και για αυτό όταν την χρησιμοποιούμε σε σάλτσες τριμμένη η ψιλοκομμένη καλό είναι να βάζουμε λίγο ζάχαρη για να ρίξουμε την οξύτητα και να μην ξινίζει η σάλτσα.

ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ

Μια ντομάτα μέτριου μεγέθους (148 γραμμαρίων) έχει 35 θερμίδες. Δεν περιέχει χοληστερόλη, σχεδόν καθόλου νάτριο ούτε κορεσμένα λίπη. Για τους λόγους αυτούς φαίνεται άμεσα η ωφελιμότητα της για την πρόληψη και αντιμετώπιση της ψηλής πίεσης, των καρδιοπαθειών και της παχυσαρκίας.

Η ντομάτα περιέχει επίσης βιταμίνες Α και C, σίδηρο, κάλιο και ασβέστιο.